Travmaya bağlı ölümlerin yarısına yakın bir bölümü travmadan dakikalar sonra gelişen ve önlenmesi çok zor olan ölüm vakalarıdır. Travmaya bağlı ölümlerin diğer yarısı ise acil serviste, nakil esnasında yada tedavi altında iken olan ölümlerdir ki bu ölümler, uygun tıbbi bakım ve resüsitasyon ile önlenebilir yada azaltılabilir durumlardır. Travma sonrası ilk 3-4 saat içindeki ölümlerin en sık nedeni, primer veya sekonder beyin hasarıdır.

Travmaya bağlı ölümler künt ve penetran travmalar sonucu gelişen sekonder yaralanmalar ile gerçekleşmektedirler. Künt travmaların prognozu penetran travmalara göre daha kötüdür. Kronik medikal rahatsılığı olanların travmaya maruz kalması kardiyak arrest gelişimini hızlandırabilmektedir.

Travmalarda, göğüs travmaları, kafa travmaları, batın yaralanmaları yada birkaçının bulunduğu multipl travmalar sonucunda kardiyak arrest gelişmektedir. Genellikle masif kanamaların sebep olduğu hipovolemi, intrakranial yaralanmalara bağlı beyin hasarları, ani solunum durmaları, büyük damar yaralanmaları, tansiyon pnömotoraks ve kardiyak tamponat en sık ölüm nedenleridir. Özellikle travmaya maruz kalan kişilerde Glaskow koma skalası 9 ve altındaki kişiler ağır kafa travmasına maruz kalmış olarak değerlendirilmeli ve uygun tıbbi bakım ile yaşamsal bulgular desteklenmeli ve resüsitasyona hazırlıklı olunmalıdır.

Özellikle göğüs travmalarında tansiyon pnömotoraks, hemotoraks, yelken göğüs ve kardiyak tamponadı varlığı prognozu hızlı bir şekilde kötüleştirebilir. Bu durumların erken tanımlanamaması ve uygun girişim ile tedavi edilmediği durumlarda resüsitasyona yanıt azalmaktadır. Bu nedenle tüm travma hastalarına, uygun olan en kısa zamanda detaylı fizik muayene yapılarak tüm bulguların değerlendirilmesi gerekmektedir.

Kommosyo Kordis Nedir

Göğüs duvarının, kalp hizasından maruz kaldığı künt darbe sonucunda oluşan, gerçek kardiyak arrest veya kardiyak arreste yakın durumdur. Otopside belirgin yaralanma bulgularına rastlanmamaktadır. Kalp döngüsünün duyarlı fazında göğüse sert bir darbe gelmesi ölümcül aritmilerle sonuçlanabilir. Kommosyo kordis, en sık spor veya eğlence aktiviteleri sırasında oluşur ve maruz kalanlar genellikle genç erkeklerdir. Bunun yanında düsük hızlarda oluşan trafik kazaları sonucunda da kommosyo kordis görülebilmektedir. Standart resüsitasyon uygulaması yapılmalıdır

Travma hastalarında acil bakım ve resüsitasyon;

• Tüm hastalar ABCDE yaklaşımı ile değerlendirilmeli ve tedavilerine başlanmalıdır.
• Hasta erken monitörize edilmelidir.
• Hastanın TYD veya İYD uygulamalarına ihtiyacı olup olmadığını değerlendirin.
• Yaşamsal fonksiyonlarında bozulma tesbit edilen hastalarda hava yolu teknikleri ve ekipmanlar ile hava yolu güvenliğini erken alınmalıdır. Airway kullanın ve entübasyona hazılıklı olun. Zor entübasyon durumlarına karşı supraglottik hava yolu ekipmanlarını hazırda bulundurun.
• Mutlaka tüm travma hastalarında spinal immobilizasyon sağlanmalıdır.
• IV erişimi sağlayın. Geniş kanüllerle çift IV erişim mutlaka sağlanmalıdır.  Tüm yaşamsal bulguları tekrar tekrar gözden geçirin
• IV sıvı desteğinde bulunun. IV sıvı olarak % 0,9 SF yada Ringer Laktat kullanın.
• Hipovolemi varlığında yetişkinlerde 2000 cc % 0,9 SF yada Ringer Laktat solüsyonunu 15-20 dakika içerisinde verin. Pediyatrik hastalarda 20 ml/kg olarak 5-20 dakikada (düzelmezse 1 saat içerisinde 2-3 kere tekrarlanabilir max:40ml/kg) verilmelidir.
• Oksijen desteğinde bulunun. Gerekirse pozitif basınçlı ventilasyon desteğinde bulunun. Özellikle hiperventilasyondan kaçının. Normokapni’ yi yakalamak için Kopnometre kullanımı iyi bir tercih olacaktır.
• Eksternal kanama odaklarını, mutlaka kanama durdurma yöntemleri ile kontrol altına alın. Fraktür ve fraktür şüphesi olan bölgeleri immobilize edin.
• Kardiyak arrest geliştiği anda gecikmeden kardiyak kompresyonlara başlayın.
• Pnömotoraks ve tansiyon pnömotoraks varlığını araştırın. Uygun tedaviye başlayın. Tansiyon pnömotoraks varlığında iğne dekompresyonu hayat kurtarıcıdır. (Bknz: Tansiyon Pnömotoraks ve İğne Dekompresyonu)

Özet

Makale Adı

Travma ve Resüsitasyon

Açıklama

Travma hastalarında acil müdahale, acil bakım ve resüsitasyon ilkeleri

Yazar

prm

Editör

www.resusitasyon.com

Editör Logo