Tiroid Fırtınası
Tiroid fırtınası, çok sık karşılaşılmasa da karşılaşıldığında ölüm le sonuçlanabilen bir endokrin acilidir. Vücudun hemen hemen tüm sistemlerinde etkili olan tiroid hormonunun salgılanmasındaki bozukluklar nedeni ile görülen endokrin acillerinin belki de en tehlikelisidir tiroid fırtınası.
Tiroid Fırtınası, hipertiroidi nedeni ile aşırı tiroid hormonlarının salgılanması veya dışarıdan çok fazla tiroid hormonu alınması ile görülen kompanse edilemeyen bir tirotoksikoz durumudur. Tiroid fırtınası yada şiddetli tirotoksikoz durumlrında hayati tehlike mevcuttur. Vücudun birden fazla organ sistemini etkileyen tiroid hormonu fazlalığı ile karakterize olan bu tabloda kompanzasyon mekanizmaları yetersiz olduğu için en kısa zamanda acil müdahale gerekmektedir.
Tiroid fırtınası tanısı nasıl konulur, belirti ve bulguları nelerdir?
Hastane öncesi acil durumlarda tanısı en zor konulabilecek acil durumlar arasında kolayca yer bulur tiroid fırtınası. Vücutta hemen hemen tüm organ sisteminin tiroid hormonu ile bir etkileşimi bulunmaktadır. Bu nedenle hemen hemen tüm sistemlere ait genel belirti ve bulgular hastalarda görülmektedir.
Hastanın size ilettiği belirtiler ve sizin tespit ettiğiniz bulgular ile birlikte hastanın hastalık öyküsünü birleştirmek tanıya götürebilecek en önemli yoldur. Hipertiroidi hastalığı olduğu bilinen veyahut dışarıdan tiroid hormonu aldığı bilinen kişilerde yüksek ateş (38,5 derecenin üstü 41 derecelere kadar yükselebilir) ajitasyon, sinirlilik, anksiyete, titreme, konvülsiyon gibi durumlar gözlemleniyor ise tiroid fırtınası yada tirotoksikoz akılda bulundurulmalıdır.
Tiroid fırtınası tablosunda yukarıdaki durumlara ek olarak aşağıdaki belirti ve bulgular da görülebilir.
- Terleme
- Solunum sıkıntısı
- Taşikardi (Sinüs taşikardisi, Ventriküler taşikardi ve Atriyal Fibrilasyon görülebilir)
- Hipertansiyon
- Huzursuzluk
- Karın ağrısı
- İshal – Bulantı – Kusma
- Hipoglisemi
Tiroid fırtınası tablosunda hastane öncesi tedavi
Tiroid fırtınası tablosunda hastane öncesi dönemde yapılabilecek müdahaleler sınırlı olmakla beraber destek tedavi esastır. Bu nedenle genel hastane öncesi tedavi prensipleri uygulanmalıdır. hastalar ABCDE yaklaşımı ile değerlendirilerek ileri yaşam desteği ve temel yaşam desteği ihtiyacı belirlenmelidir.
Hastalara en kısa sürede geniş 16-18 gauge kataterler ile IV erişim sağlanmalıdır. %0.9 NaCl solüsyonu ile bir miktar sıvı resüsitasyonu faydalı olabilir. Hipoglisemi tablosunun eşlik etmesi durumunda IV Dextroz kullanılarak hipoglisemi tedavi edilemidir.
Tiroid fırtınası durumlarında ölümcül aritmilerde dahil olmak üzere ciddi taşikardi tabloları görülebilmektedir. Bu nedenle hastanın kardiyak, kan basıncı ve SpO2 monitörizasyonu yapılmalıdır.
Şok tablosu görülmesi durumunda şok algoritması uygulanarak şok tedavi edilmelidir. ine Solunum sıkıntısı ve dispne varlığında oksijen gerekli olduğu durumlarda uygulanmalıdır. Bu amaçla hedef SpO2 değeri 94-98 arasında olmalıdır.
Yüksek ateş kontrol altına alınmalıdır. Ateşi kontrol etmek için ilk olarak soğuk uygulama gibi eksternal soğutma yöntemleri denenmelidir. Bunun dışında ateşi kontrol etmek için KKM onayı antipiretiklerin kullanımı düşünülebilir. Ancak bu amaçla salisilatlar kesinlikle kullanılmamalıdır. Salisilatlar (Aspirin) tiroid hormonları salınımının arttırabilir.
Tiroid fırtınası veya tirotoksikoz durumlarında şiddetli ajitasyon ve saldırganlık olabilir. Bu durum öylesine şiddetli olabilir ki hastaya müdahale imkansız hale gelebilir. KKM onayı ile Haloperidol (Nörodol) veya Benzodiazepinler (Diazepam veya Midazolam) kullanılarak ajitasyon ve saldırganlık kontrolü sağlanabilir.
Tiroid fırtınası durumlarında mortalite %10-15 arasındadır. hastada bu tabloya eşlik eden hastalıkların olması durumunda mortaliye %75 gibi çok yüksek oranlara ulaşabilir. Bu nedenle hastalar mutlaka yoğun bakım ünitesi olan bir merkeze transport edilmelidir. Transport sırasında tüm vital parametreler sürekli takip edilmelidir.
