Sodyum Bikarbonat ve Hastane Öncesi Kullanımı
Sodyum Bikarbonat’ ın genel özellikleri:
Sodyum Bikarbonat, ismi ile aynı etken maddeyi içerir. İçerdiği Bikarbonat iyonu sayesinde kanın pH seviyesini yükselterek kanı alkalileştirmek için kullanılan bir ilaçtır. Her bir ampul 10 ml hacme sahip olup, içerisinde 840 mg “Sodyum Bikarbonat” içermektedir.
Sodyum Bikarbonat Endikasyonları
Sodyum bikarbonat özellikle 2010 yılı ve öncesine kadar Kardiyak arrest durumlarında gerek hastane öncesi acil tıp alanında, gerekse hastane içi kardiyak arrestlerin yönetiminde çok kullanılan bir ajan olarak yer almaktaydı. Ancak 2010 yılı resüsitasyon kılavuzlarının yayınlanmasından sonra kullanımı oldukça sınırlanmıştır. Kardiyak arrest durumlarında dolaşım bozukluğu nedi ile bozulan asit-baz dengesinin tedavisinin etkin göğüs kompresyonları ve ventilasyon ile sağlanması gerektiğinin üzerinde durulmaktadır. Kardiyak arrest durumlarında Sodyum bikarbonat’ ın rutin olarak kullanılması önerilmemektedir. Kardiyak arrest durumlarında kan gazı analizi ve baz açığına göre sodyum bikarbonat kullanılabilir. Yine de uzamış kardiyak arrestlerde uygulanabilir.
Hiperkalemi, sodyum bikarbonat endikasyonu olan durumlardan bir tanesidir. Hastada tespit edilen kan potasyum seviyesi artışlarında sodyum bikarbonat kullanılabilir.
Trisiklik antidepresan intoksikasyonu durumlarında da sodyum bikarbonat endikasyonu vardır.
Sodyum Bikarbonat Dozu nedir?
Sodyum bikarbonat dozu tercihen istenilen pH seviyesine ulaşılmak için gerekli baz açığı hesaplanarak uygulanmalıdır. Ancak hastane öncesi alanda malesef bu şartların sağlanması imkansızdır.
Kardiyak arrest durumlarda ve metabolik asidoz düşünülen hastalarda sodyum bikarbonat dozu 1 mEq/kg olacak şekilde (en fazla 100 mEq) planlanabilir.
Trisiklik Antidepresan intoksikasyonlarında sodyum bikarbonat dozu 50 mEq olarak planlanabilir. Bu doz 2 dk içerisinde IV olarak uygulanmalıdır.
Sodyum Bikarbonat uygulamasında nelelere dikkat edilmelidir?
Sodyum bikarbonat güvenli bir IV yoldan uygulanmalıdır. Trekeal yoldan uygulanmaz.
Sodyum bikarbonat adrenalin ile geçimsizdir. beraber kullanıldıklarında adrenalinin etkilerini inaktive ederek etkisini oldukça azaltır. Bu nedenle kardiyak arrest yönetiminde mümkünse farklı IV yollardan uygulanmalıdır.
Eğer bu mümkün değilse uygulamalar arasında sıvı gönderilmeli ve uygulama arası uzatılmalıdır. Sodyum bikarbonat uygulaması öncesinde ve sonrasında IV bollus sıvı gönderilerek etkileşim mümkün olduğunca azaltılmaya çalışılmalıdır.
