Genellikle periferal venlerden kopan trombüslerin yada diğer ajanların akciğerlerdeki damarları tıkaması sonucunda ortaya çıkan duruma pulmoner emboli denilmektidir. Trombüslerin yanında hava, yağ ve doku parçalarıda pulmoner emboliye sebep olabilir. Tanınması zor olan ve tedavi edilmediğinde mortalitesi yükelen bir durumdur.  Ani, beklenmedik, travma dışı ölümlerin “ikinci en sık sebebi”dir. Gebelerde (doğum dışı) en sık ölüm sebebidir. Kardiyak arrestlerin 1 veya 2. en sık nedenidir. Bu nedenle, risk gruplarının hastane öncesinde iyi analiz edilerek olası pulmoner emboli riski göz önünde bulundurulmalıdır. Özellikle daha öncesinde derin ven trombozu tanısı konan hastalarda pulmoner tromboemboli görülme sıklığı çok daha fazladır. Pulmoner tromboembolinin kaynağı %90 oranla alt ekstremiteler kaynaklı trombüslerdir. Bu nedenle diz altı ve proksimal DVT öyküsü olan hastalar yüksek risk grubundadır. Yine atriyal fibriyasyon hastaları da Pulmoner embolide risk grubundadır. Uzun süren uçuşlar sonrasında uçuş dinamiklerinin de katkısı ile Pulmoner tromboemboli görülme sıklığı ve riski de artmaktadır. Post operatif hastalarda da (Özellikle pelvis ve alt extremite) emboli riski artmaktadır.

Pulmoner embolinin risk olasılığının hesaplanmasında “gözden geçirilmiş cenevre” ve”Wells Skalası” kullanılabilir.

“Wells skalası” na yada “gözden geçirilmiş cenevre skalası” na göre PE şüphesi göre hasta puanlanır. “Wells skalası” na göre 7 ve üzerinde puana sahip olan, “gözden geçirilmiş cenevre skalası” na göre 11 ve üstü puana sahip olan hastalar pulmoner emboli de yüksek riske sahip hastalardır.

Pulmoner Emboli de belirti ve bulgular;

Pulmoner embolide spesifik bulgular yoktur. Bununla beraber;

• Ani başlayan dispne
• Taşikardi
• Takipne
• Hipoksemi
• Nedensiz öksürük ve hemoptizi
• Plöretik ağrı veya angina tipi ağrı
• Wheezing
• Korku ve endişe
• Terleme
• Ağır vakalarda şok ve hipotansiyon bulguları görülebilir.

Pulmoner embolinin seviyesi değişken olmakla birlikte en kötü tablo olarak masif pulmoner emboli gösterilebilir. Genel tabloya şok ve hipotansiyon eklenir. Takipne ve taşikardi sık görülür. Tedavile dirençli hipoksemi tablosu mevcuttur. (SpO₂ <%94)

Pulmoner Emboli’ de Tedavi;

Pulmoner embolide antikoagülan ve cerrahi tedavi yöntemleri olmakla beraber hastane öncesinde hastaların cerrahi olarak tedavi edilebileceği bir merkeze yönlendirilmeleri esestır.

• ABCDE yaklaşımı ile hastayı değerlendirin ve destekleyin,
• Hastanın monitörizasyonunu sağlayın, (Kardiyak, KB, SpO₂)
• 5-10 lt/dk oksijen başlayın,
• İnatcı hipoksemi durumunda endotrakeal entübasyon düşünülmelidir.
• IV erişim sağlanmalı, SF ve RL ile sıvı tedavisine başlanmalıdır.
• Hemodinamiyi sürekli takip edilmelidir. Hipotansiyon durumunda  vazopressörler (Dopamin) düşünülmelidir.
• Düşük molekül ağırlıklı heparin başlanmalıdır.
• Özellikle masif pulmoner emboli de ani kardiyak arreste karşı hazırlıklı olunmalıdır.

Özet

Makale Adı

Pulmoner Emboli

Açıklama

Genellikle periferal venlerden kopan trombüslerin yada diğer ajanların akciğerlerdeki damarları tıkaması sonucunda ortaya

Yazar

prm

Editör

www.resusitasyon.com

Editör Logo