Pediatrik Akut Zehirlenmelerde Genel Yaklaşım

Özellikle yeni yürümeye başlayan çocuklarda ve oral dönem çocuklarda zehirlenme toplumumuzda da karşılaşılan bir durumdur. Bunlar gibi kazara olabilecek zehirlenmelerin dışında nadir de olsa çocuk istismarına bağlı nedenlerle de zehirlenme (intoksikasyon) durumları görülebilmektedir.
Pediatrik hastalarda akut zehirlenmeleri yada kazara zehirlenmeleri özel kılan birkaç önemli nokta vardır. Bunlardan belki de en önemlisi özellikle yeni yürümeye başlayan çocukların (10 kg civarı) olması yanlışlıkla bir kaç tablet ilaç alımın ile bile ölümle sonuçlanabilecek intoksikasyonlara sebebiyet verebilecek olmasıdır.
Diğer önemli bir husus ise toksik maddenin (İlaç, kimyasal v.b. ) ne zaman, ne kadar alındığı konusunda net ve kesin bilgilere sahip olmanın güçlüğüdür. Bu hastalarda toksik madde sanılandan çok daha fazla alınmış olabilir.
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi kiloları az olan çocuklarda yanlışlıkla şeker sanılarak 1-2 tablet ilaç alımı bile ölümcül sonuçlara sebebiyet verebilir. Aşağıdaki tabloda yeni yürümeye başlayan yaklaşık 10 kg ağırlıktaki bir çocuğun yanlışlıkla 2 tablet alması ile ciddi zehirlenmeler oluşturabilecek ilaçlardan örnekler verilmiştir.
Akut Zehirlenme Düşünülen Pediatrik Hastalarda Hastane Öncesi Acil Yardım
- Hasta ABCDE yaklaşımı ile değerlendirilmelidir.
- Hastanın Temel Yaşam Desteği ve İleri Yaşam Desteği ihtiyacını değerlendir. Gerekirse TYD ve İYD ye başla.
- Hastaya oksijen başlayın. Hava yolu açıklığını sağlayın. Öğürle refleksi olmayan ve orafarangial hava yolunu tolere edebilen hastalar için orofarangial airway kullanın. Endotrakeal entübasyona hazırlanın.
- Hasta yakınlarından olası toksik ajan ile ilgili bilgi almaya çalışın. Hangi toksik ajanın ne kadar alındığı hakkında bilgi edinmeye çalışın.
- Hastanın kardiyak, kan basıncı ve SpO2 monitörizasyonunu yapın.
- IV veya IO erişim sağlanmalıdır. Mümkünse çift IV erşim faydanıza olacaktır.
- Kan glikoz seviyesini değerlendirin. Hipoglisemik hastalarda %10 dextroz 5ml/kg dozunda verin.
- Hipotansif hastalarda IV bollus İzotonik %0,9 NaCl infüzyonuna 10-20 ml/kg dozunda başlayın.
- Muayenede iğne ucu pupil, solunum bozuklukları ve koma bulguları mevcutsa opioid intoksikasyonu düşünerek Naloxon 10-40 mcg/kg dozunda IV olarak verilmelidir.
- Olası diğer toksinlerin etkilerini azaltmak amacı ile aktif kömür 1-2 gr/ kg dozunda verilmelidir. (İlk 1-2 saat içerisinde bazı toksinlerde faydalıdır) Bu amaçla Nazogastrik sonda yerleştirilmelidir.
- Gastrik lavaj düşünülüyor ise ilk 1 saat içerisinde yapılmalıdır.
- Tüm hastaların hastaneye transportu sağlanmalı ve transport süresince sürekli vital bulguları takip edilmelidir.
Kaynaklar:
- ÇOCUKLARDA ZEHİRLENMELERE YAKLAŞIM Prof.Dr. M.Celal Devecioğlu http://www.dicle.edu.tr/Contents/30aa8456-3440-4519-bdf7-a7c229370856.pdf
-
ÇOCUKLARDA ZEHİRLENMELER Doç. Dr. Hayri Levent YILMAZ http://file.atuder.org.tr/_atuder.org/fileUpload/VlPsDQZVi2fE.pdf
- Acil Tıp Tanı ve Yönetim 6. baskı Syf: 367- 368 Anthony FT Brown and Michael D.Cadogan

