Hava Yolu Obstrüksiyonları
Asfiksi, kardiyak arrestin nedenlerinden bir tanesidir. Solunum yolunun yabancı cisimlerle tıkanması sonucun, dokularda oluşan hipoksi ile gelişen kardiyak arrest olgularıyla sık karşılaşılmaktadır.
hava yolu tıkanıklıkları tüm yaş grubunda görülebilmekle beraber, tam yada parsiyel olarak karşımıza çıkabilir. Hava yolundaki yabancı cisime bağlı gelişen kardiyak arrest olgularında tıkanıklığa sebep olan yabancı cisim çıkarılmadığı sürece yapılacak olan resüsitasyonun tam anlamı ile etkin yapılabildiği söylenmez. Bu nedenle hava yolu obstrüksiyonlu hasta ile karşılaşıldığında hastaya bilincini kaybetmeden müdahale etmek, kardiyak arrestin gelişmesini önleyecektir.
Parsiyel Tıkanıklık
Hava yolundaki yabancı cisim solum yollarını tam olarak kapatmayarak, atmosfer havasının bir kısmıın geçisine izin vermemektedir. Zamanında müdahale edilmezse tam tıkanıklığa sebebiyet vererek durumun daha da ciddileşmesine neden olabilir. Parsiyel hava yolu tıkanıklığı olan hastalar zor da olsa nefes alabilir ve konuşabilir. Hastalarda yoğun öksürük mevcuttur.
Yetişkinlerde parsiyel tıkanıklığı gidermek için herhangi bir müdahalede bulunmayın ve öksürmeyi teşvik edin. Bebeklerde ise bebeği gözlemleyin, eğer etkin bir şekilde öksüremiyorsa yada bilincinin yavaş yavaş kötüye gittiğini düşünüyorsanız müdahaleye başlayın. Bebeği bir elinizin üztüne yüzüstü yatırarak, alt çeneyi baş parmak ve işaret parmağı ile sabitleyiniz. Bebeğe hafif (vücudu bütün olarak) baş ağağı pozisyona getirin, diziniz ve bacaklarınızla bebeği destekleyin. bebeğin iki scapulası arasına eliniz ile 5 defa vurular uygulayın. Daha sonra bebeği sırtüstü çevirerek başı aşağıya gelecek şekilde yatırıp, Ksifoid çıkıntının 1 parmak üstine sternumun altına, 5 defa torakal bası uygulayın. Sırta vurma ve torakal bası uygulamasını yabancı cisim çıkana kadar veya bebek bilincini kaybedene kadar uygulanınız. Uygulamalar arasında yabancı cismin çıkıp çıkmadığını kontrol edin.
Tam Tıkanıklık
Bebeklerde tan hava yolu tıkanıklığı mevcut ise bebek bilincini kaybedinceye kadar sırta vurma ve torokal bası uygulamalarına devam edilir. Bebek bilincini kaybedince temel yaşam desteğine başlanılır. Bknz: Bebeklerde TYD.
Yetişkinlerde de sırta vuru ve karın manevrası (Heimlich manevrası) kullanılmalıdır. Tam tıkanıklığı olan kişiler konuşamaz, genelde boğulma hissi ile boğazlarına sarılırlar ve ciddi bir panik mevcuttur. Bu manevrada kurtarıcı hastanın arkasına geçer bir eli ile hastanın göğsünü sıkıca destekleyerek hatayı hafif öne doğru eğer ve sırtına (scapulaların arasına) kuvvetlice 5 defa vurur. Daha sonra kollarını, hastanın kollarının altından geçirir. Bir elini yumruk yaparak hastanın ksifoid çıkıntısının altına yerleştirir. Diğer elini yumruk yaptığı elinin üstüne koyarak hastayı kuvvetlice kendine ve yukarıya doğru 5 defa çeker. Bu şekilde 5 sırta vuru ve 5 karın basısı yöntemi ile yabancı cisim çıkarılmaya çalışılır. Yabancı cisim çıkana kadar yada hasta bilincini kaybedinceye kadar bu uygulama devam eder. hasta bilincini kaybedince TYD uygulamasına başlanır.
NOT: Hiçbir zaman göremediğiniz cismi çıkarmaya yada körlemesine parmak ile ağız içini temizlemeye çalışmayın. Bu yanlışları yaparsanız kısmi (parsiyel) bir tıkanıklığı, tam tıkanıklığa çevirerek hava yolunun tamamen tıkanmasına sebep olabilirsiniz.
