Hastanın bilinç durumunun değerlendirilmesi nörolojik değerlendirmenin temel taşlarından birisidir. Glasgow koma skalası kişinin nörolojik değerlendirmesini yapmak için geliştirilmiş bir kriterdedir.
Bilinç; kişinin kendisinin ve çevresinin farkında olması ve yeni uyaranlara karşı uyum sağlayabilmesidir. Bilinç seviyesi doğrudan ölçülemez. Bilinç seviyesini değerlendirmek için uyarılara karşı hastanın verdiği bazı davranışsal tepkilerden yararlanılır. Bilinç durumu, nörolojik değişikliklerin en hassas göstergesidir. Uyanıklık ve farkındalık bilinç durumunun iki önemli bileşenidir.
Uyanıklık: Uyanık olmaya ilişkin görüntüyü oluşturur. Retiküler aktivatör sisteminin işlerliğini ve onun talamus ve serabral korteksle ilişkisini gösterir.
Farkındalık: Bilişsel mental fonksiyonları oluşturur ve serabral korteks işlerliğini gösterir. Bilincin yüksel seviyesi olup kişiye, zamana ve yere uyumu ile değerlendirilir.

Bilinç değerlendirmesi sırasında uyaran verilmesi

Sözel uyarana karşı verilen cevap ve oryantasyon, ileri serebral entegrasyonu gösterir. Başlangıçta düşük bir ses tonu ile hastaya seslenilir. Eğer hasta cevap veriyorsa daha sonra oryantasyon durumunu değerlendirmek için uygun sorular yöneltilir. Hasta, normal ses tonu ile uyarılmaya yanıt vermez ise daha yüksek bir ses ile uyaran tekrarlanır.
Ağrılı uyaran; sözel uyaranlara cevap veremeyen ve basit konutları yerine getiremeyen hastaların motor yanıtlarını almak şçşn vücudun belirli bölgelerine uygun şekilde verilen uyarılardır.

Bilinç seviyeleri

Bilinç düzeyleri, tam uyanıklık ve farkındalık seviyesinden komaya kadar değişik aşamalarda görelebilir. Bilinç düzeyindeki değişmeler epidural hematomda meydana geldiği gibi aniden görülebilir veya kronik subdural hematomda olduğu gibi yavaş yaaş gelişebilir. Bilinçte meydana gelen değişiklikler beyine ait bir fonksiyon bozukluğunu gösterir.

Glasgow Koma Skalası; göz açma, sözel ve motor cevap olmak üzere 3 ayrı bölümde puanlama yapılarak değerlendirilir. Hastanın 3 ayrı bölümde aldığı puan 3 ile 15 arasında değişir.

 GKS skoru:(3-15):

• 15 ise oryante ,
• 13 – 14 ise konfüze ,
• 8 – 13 ise stupor ,
• 3 – 8 ise perikoma ,
• 3 ise koma olarak tanımlanır.

DİKKAT!
⦁    Unutulmamalıdır ki; GKS sadece hastanın bilinç durumunu yansıtır. Asla tam bir nörolojik değerlendirme aracı değildir.
⦁    Diğer birçok değerlendirme aracında olduğu gibi, hastanın ilk geliş GKS yapılması daha sonraki puanlamaların güvenilirliği açısından çok önemlidir.
⦁    Endotrakeal tüpü veya afazisi ya da gözlerinde aşırı şişme olan hastalarda GKS’nin kullanım sınırlılığı vardır. Endotrakeal tüpü veya trakeostomisi olan hastalarda GKS’nin kullanılması durumunda, bu durum puanlama çizelgesine not  edilmelidir.
⦁    Bu skalanın çocuklarda, toksik problemli hastalarda ve spinal kord hasarı olan hastalarda kullanımı önerilmemektedir.

Özet

Makale Adı

Glaskow Koma Skalası

Açıklama

Glaskow koma skalası ve bilinç değerlendirmesi hakkında makale

Yazar

Y.Gülen

Editör

www.resusitasyon.com

Editör Logo