İnspirasyon ve ekspirasyon sırasında, solunan havanın akciğerlerdeki hareketi, dokularla etkileşimi ve titresimi ile ortaya çıkardığı sesleri dışarıdan gerek direkt kulak yardımı ile gerekse yardımcı ekipmanlar kullanarak dinleme işlemine akciğer oskültasyonu denilmektedir. Akciğer oskültasyonu yapılırken, solunum sesleri, ek sesler ve konuşma sesleri dinlenmelidir. Akciğer sesleri dinlenirken hasta oturur pozisyonda ve rahat olmalıdır. Ağız açık ve nefesi ağızdan alması gereklidir. Steteskop göğüs duvarına tam yapışık olmalı ve biraz bastırılmalıdır. Her dinleme noktasında mutlaka hem inspirasyon hem expirasyon dinlenecek kadar dinleme işlemi yapılmalıdır.  Dinleme işlemine en üst loblardan başlanılmalı sistematik olarak tüm akciğer lobları dinlenmelidir.

Oskültasyonda akciğer sesleri dinleme sırası.

Solunum Sesleri;

Solunan havanın, göğüs duvarı trakea ve boronşlara çarpması ve türbulansı ile oluşturduğu seslerdir. Solunum seslei dinlenirken trakeal sesler, bronşiyal sesler, bronkoveziküler ve veziküler sesler dinlenmelidir. Normal solunum sesinde inspirasyon süresi ekspirasyon süresinden daha uzundur. Veziküler ses için kabaca, 1 inspirasyon sesi uzunluğu 3 ekspirasyon sesi uzunluğuna eşittir. Ayrıca inspirasyon sesleri ekspirasyon seslerinden daha şiddetlidir. trakeal ses trakea hattının, bronşial ses ise bronşların bulunduğu bölgelerin dinlenmesi ile duyulabilirken, vesiküler sesler akciğerlerin büyük bölümünden duyulabilir. plevral boşlukta hava veya sıvı olduğu durumlarda, atelektazi, obstrüktif durumlarda ve restriktif akciğer hastalıklarında (pnomoni, fibrozis v.b.) veziküler seslerler azalır.

Ek sesler;

Solunum sırasında normalde olmaması gereken bazı patofizyolojik durumlar sonrasında oluşan seslerdir. Ek sesler aşağudaki gibi sınıflandırılabilir;

• Raller
• Ronküsler
• Plevral frotman
• Wheezing
• Stridor

Raller

Genel olarak ince raller, orta raller ve kaba raller olarak sınıflandırılırlar. Genelde inspirasyon sırasında duyulurlar. Çıtırtı sesine benzer, ve tekrarlayan karakterdedirler. Pnomonide yaygın olarak duyulabilirler

İnce Raller: İnspiryumun sonunda duyulan hafif şiddetli, kısa sürelli sürekli, seslerdir. Hastanın öksürmesi ile kaybolmazlar. Kollabe olan hava yollarının peşpeşe açılmasıyla ve alveollerse sıvı birikmesiyle oluşurlar. Bronşiyolit, atelektazi, akciğer ödemi gibi durumlarda duyulabilirler.

Orta Raller: İnspirasyonun ortasında duyulan seslerdir. Öksürükle artma eğilimi gösterirler. bronşektazi ve fibrozis durumlarında duyulabilirler.

Kaba Raller: İnspiryumun başında duyulan gargara sesine benzeyen seslerdir. Hastanın öksürmesi ile kaybolabilirler. İnce ve orta rallere göre daha büyük hava yollarında sıvı toplanması ile ortaya çıkarlar. Seslerin süresi ve siddeti daha fazladır. Bronşit, trakeait ve KOAH da duyulabilirler.

Ronküs (Ronflan)

Hem inspirasyon sırasında hem de ekspirasyon sırasında duyulabilen, horlama tarsızda duyulan müzikal ve kaba seslerdir. Daralan alt hava yollarından geçen havanın bronş duvarına çarpması ile oluşurlar. Sekresyona bağlı ronküsler öksürükle kaybolurlar. Astım ve KOAH hastalarında sık ve yaygın olarak duyulurlar. Tümör v.b. durumlarda lokalize olarrak duyulabilirler.

Plevral Frotman

İnspirasyon ve ekspirasyon durumlarında duyulan, plevral yapraklardaki düzensizlik ve inflamasyon durumlarındai plevral yaprakların birbirine sürtünmesi ile oluşan kaba seslerdir. Kaba raller ile karıştırılabilir. Öksürükle kaybolmazlar. Hasta nefesini tuttuğunda kaybolurlar. Enfeksiyon ve pulmoner emboli durumlarında duyulabilirler.

Wheezing

Dışarıdan kulakla bile ekspirasyon sırasında duyulabilen ıslık şeklinde seslerdir. Bronş ve bronşiyollerin daralmasıyla oluşurlar. Astım, KOAH, bronşiolit durumunda duyulurlar.

Stridor

İnspirasyon sırasında duyulan kaba seslerdir. Trakea ve larinksin darlığında ortaya çıkan, sürekli, kaba,müzikal sestir.

Kaynaklar:

1. Solunum sisteminin değerlendirilmesi http://www.journalagent.com/kuhead/pdfs/KUHEAD_2_2_16_19.pdf
2. Prof. Dr. Hayati BİLGİÇ Solunum Sistemi Hastalıklarında  Anamnez, Fizik Muayene ve Semptomlar http://file.toraks.org.tr/TORAKSFD23NJKL4NJ4H3BG3JH/kisokul2009-ppt-pdf/08.00-08.45%20Hayati%20Bilgic.ppt
3. http://www.healthhype.com/abnormal-breathing-sounds-types-and-causes.html
4. http://www.practicalclinicalskills.com/breath-sounds-reference-guide

Özet

Makale Adı

Akciğer Oskültasyonu

Açıklama

Akciğer oskültasyonun uygulanış şekli anormal ve ek solunum seslerinin tanınması hakkında bilgiler içerir.

Yazar

prm

Editör

www.resusitasyon.com

Editör Logo