Tüm dünyada bu makalenin yazıldığı tarihten itibaren toplam Covid-19 vaka sayısı yaklaşık 3.5 milyonu ve algoritmaların ev sahibi Amerika’da vaka sayısı 1 milyonu bulmuştur. Tüm dünyada sayının daha da artacağı tahmin edilmektedir.

Amerikan Kalp Vakfı(American Heart Association/AHA) tarafından her 5 yılda bir ana güncelleme ve yapılan yeni çalışmalarla ara güncellemeler ilan eden vakıf; bu sefer küresel pandemi Covid-19 nedeniyle nisan ayında yeni tavsiyeleri ile birlikte yeni bir ara güncelleme ilan etti.

Resüsitasyon uygulamaları hem temel hem ileri boyutta multi-disipliner uygulamalar olup, AHA Covid-19 pandemisi sebebiyle gelen ara güncellemede radikal değişiklikler olmasa da dikkat çeken bir kaç değişiklik bu yazıda okuyucunun dikkatine sunulacaktır.

Sunulan 5 algoritmanın en dikkat çeken gayet tabii olarak ortak özellikleri kişisel koruyucu ekipman kullanımı önerisi olmuştur. Önce kurtarıcı güvenliğini hatırlatan kılavuz, kurtarıcı ve çevre bulaşını en az hale getirecek yöntemleri tavsiye ediyor.

Entübasyon sırasında kompresyonlara ara verin

İleri müdahale(ACLS) algoritmalarında özellikle entübasyon erken dönemde düşünme, hazırlık ve önceliklendirme ile entübasyon sırasında kompresyonlara ara verilmesi tavsiyesi en çok dikkat çeken detay olmuştur.

Bakteri Filtresi Kullanın

Covid-19 tanılı hastaların resüsitasyonunda ve ventilasyonunda kullanılacak bakteri filtreside algoritmada geçen önemli hususlardandır. Bakteri filtresi kullanarak ekspirasyon havası ile entübasyon tüpünden atılacak virüsleri %99,98 oranında filtre edebilirsiniz. 

Ülkemizde henüz geniş kullanım sahası bulamamış olan mekanik kompresyon aygıtı kendini kabul ettirerek algoritmada kendine yer bulmuştur. AHA’ nın gelecekteki ana güncellemede bu konuyla ilgili sınıf önerisini yükselteceği, klinik deneylerle örneklendirileceği düşünülmektedir.

Manuel kompresyon kalitesinin 2 dakikadan önce düşmesi halinde, kompresyonlara minimum ara verecek şekilde kişi değişmesi önerisi yeni tavsiyelerden olup; ana güncelleme öncesi kaliteli KPR önerileri açısından bazı ipuçları vermektedir.

Dalga formlu kapnografi veya kapnograf önemi ve kullanım tavsiyesi aynı hassasiyette devam etmektedir.

Video laringoskopi önerisi de özellikle Covid-19 bulaşını azaltmak açısından önemli bir alternatiftir.

Kaliteli KPR tavsiyeleri, defibrilasyon enerji dozları ve ilaç uygulamaları ile alakalı değişiklik yoktur.

1960’lı yıllardan itibaren resüsitasyonda pek çok değişim yaşanırken, son yıllarda ağırlıklı tartışma konusu olan adrenalin AHA’ nın bu güncellemesinde de hem pediatrik hem erişkin algoritmalarında yerini, önemini ve dozunu halen korumaktadır.

Temel yaşam desteği algoritmalarında(BLS) erken dönemde OED’ ye ulaşmanın ve kullanmanın önemi hem erişkin hem pediatrik kısımda devam etmektedir. Ülkemizde hali hazırda yetersiz olsa da OED yaygınlaştırma ve buna yönelik eğitim programları devam etmektedir.

Bebek ve çocuklarda ani kalp durması(algoritmada kastedilmek istenen haliyle ani düşme) ender görülür. Birincil neden olarak kalple ilgili durumlar çok çok nadirdir. Fakat bu durumu elimine etmek veya hızlı müdahale ederek hayat kurtarmak için algoritmanın her safhasında hızlı şekilde OED’ ye ulaşıp hastaya bağlama tavsiyesi verilmektedir.

Çocuk ve yetişkin temel yaşam desteği algoritmalarında bakteri filtreli maske ile ventilasyon ortak noktalardan biridir. Özellikle hastanın sağ kalımı ve kurtarıcıya bulaş riskinin önlenmesine karşı elzem kullanılacak malzemedir. Ayrıca hasta/yaralıya pasif oksijenasyon başlatma ile temel yaşam desteği uygulamaları kurtarıcıya ek yetki ve sorumluluklar getirmektedir.

Hikâyesi bilinmeyen senkop vakalarında naloksan uygulaması Kuzey Amerika ülkelerinde literatüre yeni giren uygulamalardan biridir. Naloksan ilaç uygulaması erişkinlerde temel yaşam desteğine indirgenerek hikâyesinde aşırı doz opoid şüphesi olan vakalarda uygulama tavsiyesi verilmiştir.

Yazının son satırlarına gelirken Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın ilan ettiği 7.428 enfekte sağlık çalışanına acil şifalar dileyerek bu yazıyı onlara ithaf ediyorum.