CPR Uygulamalarında Kapnometre ve Kapnometri
Akciğerlerdeki gaz değişiminin bir sonucu olarak eksirasyonda atık ürün olarak CO2 (karbondioksit) gazı ortaya çıkar. Ekspiryum sırasında bu karbondioksit gazının sayısal olarak ölçülmesine kapnometri adı verilir. Ölçüm yapan bu cihaza ise kapnometre adı verilir. Kapnometre Endotrakeal tüp ile solunum sağlayıcı ekipman (balon-valf maske/ventilatör) arasına bağlanır. Kapnometre kullanımı sırasında filtre kullanılmasına özen gösterilmelidir. Filtre Kapnometre bağlantısının buğulanmasını önleyerek yanlış ölçümün önüne geçer.
Ekspiryumda normal ETCO2 değeri 30-45 mmHg‘dır. 25-30 mmHg’nın arasındaki değerler hiperventilasyonu, ETCO2 nin 45 mmHg nin üzerine çıkması ise hipoventilasyonu düşündürmelidir.
Şekil 1
Şekil 1 de örnek bir kapnografi dalgası formu mevcut. A-B noktaları arası ekspiyumun başladığı ve Hızlı ETCO2 artışının olduğu aralıktır. ETCO2 değeri D noktasından yani expiryumun sonundan ölçülür. Bu nokta ETCO2 değerinin en yüksek olduğu noktadır.
Kapnomeri 2010 yılında ilk kez İYD klavuzlarına girdi. Kardiak arrest olgularında CO2 gazının ölçülmesi bizlere bazı önemli avantajlar sunmaktadır.
Kapnometri ile ETT’ nin doğru yerleştirilip yerleştirilmediği hakkında bilgi sahibi olabiliriz. Başda da bahsettiğimiz gibi CO2 solunum sonucu ortaya çıkan bir atık maddedir. Bu bağlamda sadece ETT trakeaya yerleştirildiğinde kapnometrede CO2 değerini görebiliriz. Özefagus entübasyonunda kapnometrede bir kaç ventilasyon sonucunda “0” değeri görülecektir. Yani trakea yerine özefagus entübasyonu yapıldı ise bir başka değişle hastada başarısız entübasyon yapıldı ise kapnometrede CO2 değeri ölçülemeyecektir.
Yine kapnometri ile uyguladığımız kardiyak kompresyonların etkinliğini de değerlendirebiliriz. Kardiyak kompresyonlar ile vücütta dolaşım başlar. Buna paralel olarak akciğerlerde gaz değişimi de başlar ve Ekspiryumda ETCO2 ölçülebilir. Bu da kardiyak kompresyonların etkili olduğunun göstergesidir.
CPR sırasında ETCO2 hızla normal değerler arasına gelmesi de spondan dolaşımın geri döndüğünün en erken habercisidir. Ancak etkili bir kardiyopulmoner resüsitasyon uygulamasına rağmen ilk 10 dakikada içerisinde ETCO2 seviyesinin 10 mmHg’ nın üzerine çıkmaması kötü prognoz ile ilişkilidir.
