Çocuklarda Peri-Arrest Dönem Bulguları
Yetişkin yada pediatrik resüsitasyon başarısını etkileyen en önemli etken kardiyak arrest yada resüsitasyon ihtiyacının erken tespit edilip erken müdahaleye başlanmasıdır. Bir tık daha geriye gidecek olursak eğer periarrest dönem erken tanımlanabilirse, çocuk kardiyak arreste gitmeden tedavisi yapılarak daha başarılı sonuçlar elde etmek mümkündür.
Yetişkinlerde kardiyak kökenli miyokard iskemisine bağlı olarak kardiyak arrest gelişirken, çocuklarda solunumsal problemlere bağlı sekonder olarak kardiyak problemler nedeni ile ani kalp durması olguları karşımıza çıkmaktadır. Süregelen ve yeni oluşan solunum veya dolaşım problemlerinin erken tanınıp tedavi edilmesi kardiyak arrest oluşmasını önlemede en önemli aşamayı oluşturmaktadır. Bu durum erken tanımlanamaz ve geçirilir ise oluşacak olan hipoksi, asidoz veya hipovolemi sonucunda kardiyak arrest ile sonuçlanacak olan bradikardi gelişimi kaçınılmazdır. Bu durumda prognoz oldukça kötü olabilmektedir.
Koma hali veya ağrıya yanıt olmaması, apne ve iç çekme şeklinde solunum, soluk cilt – siyanoz, dolaşımın olmaması durumu kardiyak arrestin bulgularıdır. Önemli olan noktanın, hastanın bu seviyeye gelmeden önce tanımlanması ve tedavisinin erken başlanarak kardiyak arrest gelişmesinin önüne geçilmesi olduğunu yukarıda söylemiştik. Bu amaçla hasta, mutlaka titiz bir şekilde değerlendirilmeli ve kardiyak arrest gelişme ihtimaline karşı önlemler alınmalıdır. Bu amaçla solunum yetmezliği ve dolaşım yetmezliğine ait bulgular iyi analiz edilmelidir.
Solunum yetmezliği bulgularını araştırın;
Solunum sayısını ve niteliğini değerlendirin, normal olmayan çok hızlı veya çok yavaş solunum, artan solunum eforu nedeni ile kardiyopulmoner arreste sebebiyet verebilir. Yine yardımcı solunum kaslarının solunuma aktif olarak katılması, subkostal ve interkostal çekilmemerin olması, belirgin stridor olması solunum için kötüye işaretlerdir. Süt çocuklarında inleme ve iç çekme tarzında solunum çok ciddiye alınması gereken bulgulardandır. Bu çocuklarda durum aniden kötüleşerek kollaps gelişebilir.
Puls-oksimetre ile solunum kalitesini değerlendirin. SpO2 değerinin sürekli düşme eğiliminde olması iyiye işaret değildir. Anormal solunum sesleri ve göğüs hareketlerinin yeterliliğini değerlendirin. Hipoksiyi erken tanıyın. Hipoksi durumunda kompanzasyon yanıtı olarak başlayan taşikardi hipoksi durumunun sona ermemesi ve uzaması durumunda bradikardiye dönüşecektir. Ortaya çıkan bu bradikardi kardiyak arrestin habercisidir. Hipoksi nedeni ile hızlı bilinç değişiklikleri görülebilir.
Dolaşım yetmezliği bulgularını araştırın
Hipoperfüzyon bulgularını ve şok bulgularını araştırın. Taşikardi ve hipotansiyonu dikkatle izleyin. Sistolik kan basıncını takip edin Sistolik kan basıncı sınır değerini 1-10 yaş arası çocuklarda 70 + (yas x 2) formulü ile takip edebilirsiniz. Kapiller geri dolum süresi ve periferik nabız dolgunluğu da hipoperfüzyon belirteçleri olabilir. soluk vaya benekli cilt de dolaşımın yeterli olmadığını gösterir.
Kaynaklar:
1- Tintinalli Acil Tıp – Kapsamlı Bir Çalışma Kılavuzu 2010 7. baskı Bölüm: 3 Kısım 15 Syf:81 90
2- Çocuklarda İleri yaşam Desteği 3. baskı 2005
3- Richar D.Zane, Joshua M.Kosowsky – Acil Tıp Özet Bilgiler ve Güncel Notlar 2015 3. baskı – Syf: 14-1
4- Anthony FT Brown and Michael D.Cadogan – Acil Tıp Tanı ve Yönetim 6. Baskı Syf: 339-340
